Trong những năm gần đây, ba mẹ chắc hẳn đã nghe rất nhiều về STEM – viết tắt của Science, Technology, Engineering, Mathematics (Khoa học – Công nghệ – Kỹ thuật – Toán). Đây được cho là “xu hướng giáo dục mới” khuyến khích trẻ học qua trải nghiệm, sáng tạo và giải quyết vấn đề thực tế.
🌍 Nhưng có một điều thú vị ít ai để ý: tinh thần STEM đã có trong Montessori hơn 100 năm trước.
🌿 Trong lớp học Montessori, trẻ không chỉ “nghe giảng” mà được chạm, được làm, được tự mình khám phá. Khi trẻ xâu những chuỗi hạt để hiểu khái niệm số học, rót nước để cảm nhận khối lượng hay thể tích. Khi trẻ ghép bản đồ để học về địa lý, thì đó chính là tinh thần STEM ở dạng tự nhiên nhất.
🌿 Điểm khác biệt duy nhất mà Montessori chưa khai thác nhiều là công nghệ và kỹ thuật. Và đó cũng chính là lý do các trường Montessori ngày nay bắt đầu mở rộng, bổ sung những góc STEM để làm phong phú thêm môi trường học tập.
🔧 Montessori + STEM trong lớp học
Trong môi trường Montessori, STEM có thể xuất hiện rất tự nhiên như:
➤ Trẻ thực hiện những thí nghiệm khoa học nhỏ như gieo hạt để quan sát cây nảy mầm, trộn màu nước để tạo thành màu mới, hay quan sát côn trùng ngoài sân trường.
➤ Trẻ xây một cây cầu nhỏ bằng que gỗ hay lắp ráp mô hình từ LEGO hoặc từ vật liệu tái chế.
➤ Trẻ vừa vẽ, nặn đất sét, gấp giấy, đây là nghệ thuật thủ công vốn đã có trong văn hóa Montessori, cũng góp phần làm cho STEM trở nên sống động hơn, vì trẻ học cách kết hợp logic và sáng tạo trong cùng một hoạt động.
Một số trường quốc tế còn có hẳn “Maker Space” – góc sáng tạo, nơi trẻ 5-6 tuổi được thoải mái làm thử, thất bại rồi thử lại. Đây chính là lúc tư duy kỹ thuật, khả năng giải quyết vấn đề và óc sáng tạo được thắp sáng.
🤔 Montessori có “mâu thuẫn” với STEM không?
Câu trả lời là không, nếu chúng ta biết cách tích hợp khéo léo. Giáo viên trong vẫn là người chuẩn bị môi trường và dẫn dắt bằng những câu hỏi mở, chứ không áp đặt. Khi STEM được đặt đúng chỗ như trong khu Văn hóa – Khoa học, thì trẻ vẫn có thể khám phá theo nhịp điệu riêng, mà không phá vỡ sự tập trung vốn có của Montessori.
🌟 Vì sao kết hợp Montessori + STEM là lựa chọn thông minh?
Khi thế giới thay đổi nhanh chóng, trẻ hôm nay sẽ lớn lên trong kỷ nguyên công nghệ, nơi tư duy khoa học và kỹ thuật trở thành nền tảng quan trọng. Khi STEM được đưa vào lớp học Montessori, trẻ không chỉ học cách đếm số, ghép bản đồ hay rót nước, mà còn được rèn tư duy giải quyết vấn đề, khả năng thích nghi, sự sáng tạo và trí tò mò tự nhiên.
Ba mẹ cũng ngày càng kỳ vọng vào STEM, vì nó thường gắn với hình ảnh “thông minh, logic, có năng lực cạnh tranh”. Và thực tế cho thấy rằng, các trường Montessori tích hợp STEM không chỉ đang giữ vững giá trị cốt lõi, mà còn chứng minh rằng Montessori không hề “lỗi thời”.
⚠️ Thách thức và Rủi ro
Nếu triển khai thiếu khéo léo, STEM có thể trở thành gánh nặng, biến giờ học thành giờ “lên lớp” cứng nhắc. Việc lạm dụng thiết bị điện tử dễ khiến trẻ phân tâm, bỏ lỡ sự tinh tế từ giáo cụ truyền thống và phá vỡ nhịp Montessori. Vì vậy, STEM cần được dùng như một “người bạn đồng hành”, để bổ sung chứ không thay thế Montessori.
📚 Góc nhìn chuyên gia
Nhiều nhà nghiên cứu Montessori hiện đại đã khẳng định: Montessori và STEM không mâu thuẫn – ngược lại còn bổ sung tuyệt vời cho nhau. Montessori vốn là “học qua làm” – mà đó chính là cốt lõi của STEM. Việc thêm yếu tố công nghệ và kỹ thuật chỉ giúp trẻ chuẩn bị tốt hơn cho thế giới mai sau.
Nói cách khác, Montessori + STEM chính là cây cầu nối giữa truyền thống và tương lai: vừa giữ cho trẻ sự bình yên, tập trung, vừa mở ra cơ hội sáng tạo, khám phá và thích nghi với thế giới công nghệ.
👉 Ba mẹ và thầy cô nghĩ sao? Montessori + STEM có phải là sự kết hợp lý tưởng để trẻ vừa giữ được tinh thần Montessori, vừa bước vào thế giới hiện đại một cách tự tin không?
